Dag Hélène,

Een poosje geleden vroeg je me of ik iets wilde bijdragen aan jullie Wifty-blog.

Toen ik er deze week mijn gedachten nog eens over liet dwalen, herinnerde ik me een gesprek dat ik ooit had met Susan Smit, publiciste, schrijfster en zelfverklaarde ’troetelheks’ van Nederland, naar aanleiding van haar boeken  ‘Heks’, ‘Wijze Vrouwen’ en ‘De Stad en de Sterren’.

Ik geef toe dat ik destijds met enige reserve (te gemarket, te gehypet) naar het interview vertrok. Maar tijdens een namiddagje in haar appartement – drie hoog in Amsterdam-West – moest ik gaandeweg mijn mening bijstellen en werd het toch nog gezellig.

Ik denk dat onderstaand interviewfragment en haar betoog over de Crone je wel zal plezieren.

In je boek ‘Wijze Vrouwen’ liet je wereldberoemde 50plus-vrouwen als Jane Goodall en Isabel Allende aan het woord. Wilde je tegenwicht bieden voor de botox-en ‘Extreme Makeover’-generatie?

“In zekere zin wel. De nadruk op jeugdigheid, schoonheid en vruchtbaarheid is zo extreem geworden, dat ik het belangrijk vond om de oudere vrouwen eens in het zonnetje te zetten. Om te laten zien aan mijn generatie: dit zijn ook voorbeelden. De voorbeelden die ik via de populaire cultuur altijd kreeg toegeschoven, waren steevast de omgebouwde, eeuwig jonge popsterren: de Chers en de Tina Turners. Met als onderliggende boodschap: ‘Kijk eens meiden, er is nog hoop! Zo kan het ook! Slanker dan de dochter!’ Kijk, daar word ik dus enorm moe van. Niet dat iedere vrouw die een ooglift heeft gedaan plots niet wijs meer zou zijn. Mijn oma heeft het ook gedaan: ze was ontzettend trots op haar nieuwe ogen, en daar werd ze niet minder boeiend door. Maar de vrouwen die ik heb geïnterviewd, van Jane Goodall over Isabella Rossellini en Majoor Bosshardt tot Koningin Noor, hadden allemaal een bepaalde les mee te geven waarvan ik dacht: mijn generatie vrouwen hòngert daar naar.

Ik zag ook dat die 50plus-vrouwen alsmaar talrijker en krachtiger worden: ze hebben een goede opleiding genoten, kunnen genieten van een goede gezondheisdzorg, zijn onafhankelijk, en dus ze zijn ook gewoon krachtiger. Op alle manieren is dat een nieuwe groep waarmee rekening gehouden dient te worden. En dat zullen ze ook wel opeisen. Anderzijds vond ik dat ze hun eigen wijsheid niet zo erkennen en niet zo willen uitdragen. Vaak was hun reactie: ‘Ik, oud? Ik, wijs? Welnééé, ik ben nog jong!’ Dat komt natuurlijk door onze moderne invulling van die begrippen. ‘Oud ‘ staat voor uitgeblust, en ‘wijs’ staat voor ‘alle wijsheid in pacht denken te hebben’. Terwijl de Crone, de oude wijze vrouw bij de heksen, net staat voor je de dingen nog aantrekken en passie hebben. In de oude Europese natuurreligie wordt de Crone precies beschouwd als de drager van de wijsheid en komt ze in een periode waarin er naar haar geluisterd wordt, waarin je met je vuisten op tafel moet slaan en zeggen: ‘Dit moet anders!’ “

“Nu zie je dat je met de eerste grijze haren respect verliest, terwijl je vroeger net aan respect won. Ik vond het belangrijk om dat terug te halen, want als journalist kon ik die oudere vrouwen die mij net zo inspireerden helemaal niet kwijt in de glossies waar ik voor werkte. Dan ging het van: ‘Nee, dat is toch geen doelgroep! Nee, die zijn niet fotogeniek!’ Ik dacht: ‘Verdorie, ik wil de stem van die vrouwen horen!’ En vele jonge vrouwen met mij, als een spons zuigen we dat allemaal op. Maar goed, het verandert stilaan wel, hoor. En ik hoop dat de vernieuwde aandacht voor de heksen daar toe kan bijdragen.”

Ik wens je nog vele grijze haren.

x

Yurek

image001* Yurek Onzia (1967) is journalist, auteur, zanger, songschrijver en duivel-doet-al. Hij werkt(e) voor diverse bladen en kranten, als eindredacteur voor televisie, schreef de boeken ‘Zohra & de Gazellen – Volkssprookjes en verhalen uit Marokko (uitg. Van Halewyck’, 2005), ‘Oude Kennis voor Nieuwe Tijden – Leven & lessen van de sjamaan Joska Soos’ (uitg.Van Halewyck, 2007), Louis, het Leven van een Bedelaar’ (uitg. The House of Books, 2008) en ‘De Gevaren van Zes Snaren’ (uitg. The House of Books, 2009) en ‘Het Grote Gitaarboek van de Lage Landen’ (uitg. Linkeroever/VBK, 2012) en componeerde liedjes voor uiteenlopende Belgische en Nederlandse artiesten. Momenteel is hij ook in de weer met de rootsband The Cowboy Angels en de deep soul-band The Soul Messiahs.

Foto eigendom van Yurek Onzia, gepubliceerd met zijn toestemming.