Artikelen over de menopauze gaan meestal over hormonale schommelingen. Maar kijkjes in het innerlijke gebeuren bij een vrouw in de overgang zijn schaars. Lees het bijzondere en bijzonder persoonlijke hardop denken verhaal van Dymphna (53). 

“Het is alsof je om de zoveel tijd een nieuwe invalshoek op je eigen leven en persoonlijkheid gepresenteerd krijgt.”

Het is dinsdag 27 augustus 2019

Ik zit buiten op mijn dakterras te genieten van het mooie weer en van de weelde aan groen om me heen. Tussen de kamperfoelie achter mij zitten de musjes te knabbelen aan de gedroogde trosgierst die ik daar regelmatig ophang. Ze worden steeds brutaler en het voelt alsof ik huisdieren heb, die in vrijheid leven. Door de openslaande deuren van het dakterras kijk ik mijn keuken in. Het epicentrum van mijn huis. Ik heb mooi uitzicht op mijn kruidenpotten, het geweldige sixties glazen kralengordijn, de oude blikken van Van Melle, het antieke Perzische tapijt, mijn kleine geluidinstallatie en mijn verzameling cd’s waarvan er een groot aantal dateren van voor de eeuwwisseling. Ik luister naar Gino Vannelli, het album Brother to Brother uit 1978, en een geweldige muzikale explosie rolt over me heen.

Een zeer welkome aanvulling

Hoeveel geluksgevoel ik daar uit trek, kan ik moeilijk beschrijven. Het lijkt voor jou als lezer misschien op materialisme, maar niets is minder waar. De materiële invulling is slechts symbolisch. Voor mij telt dat ik voor het eerst in mijn leven op zelfstandige basis een wereld voor mezelf heb gecreëerd. Een wereld waarin ik mezelf en mijn behoeften op de eerste plaats heb gezet. Een wereld waarin mijn geliefde, familie en vrienden een zeer welkome aanvulling zijn in plaats van hoofdrolspelers die mijn keuzes bepalen.

Waarom vertel ik dit aan je?

Eigenlijk wil ik het hebben over de overgang. Een periode die iedere vrouw meemaakt op fysiologisch, mentaal en emotioneel gebied. De bekende zaken zoals hormonale schommelingen, opvliegers en nachtzweten zijn bekend en daarom zal ik het daar niet over hebben.
Ik ga mijn best doen om je een kijkje te geven in mijn innerlijke gebeuren tijdens de overgang. Een persoonlijk perspectief dus. Ik weet zeker dat er genoeg elementen in zitten, die voor sommigen herkenbaar zijn.

Voor mij begon de overgang relatief vroeg en duurt nog tot de dag van vandaag.

Op mijn 32e heb ik een buitenbaarmoederlijk zwangerschap gehad en daardoor ben ik een deel van mijn voortplantingsorganen kwijtgeraakt. Zo kwam ik op mijn 43e al in een emotionele en hormonale wervelstorm terecht.
Want in de eerste instantie betekende dit voor mij dat ik geen kinderen zou baren en dat mijn zorgtaak zich zou beperken tot mijn partner, familie en vrienden. Dat was best een heftige reality bite. Op dat moment besteedde ik al mijn tijd en energie aan het invullen van de toekomstperspectieven van mijn toenmalige partner.

Geen gevangene van de situatie

Maar na een aantal jaren begon mijn voorkeur ten aanzien van mijn eigen toekomstperspectieven zich ook te verleggen. Ik wenste een ander leven, een leven waarin ook mijn kwaliteiten aan bod zouden komen. Een leven waarin ik me geen gevangene van de situatie zou voelen. Een leven waarin ik een verdiend gevoel van zelfrespect kon opbouwen. Maar ik had geen vaststaand beeld van wat ik wilde doen.
Vergelijk het maar met een caleidoscoop, die iedere paar weken een stukje verder gedraaid wordt. Alle aspecten van je persoonlijkheid zijn er nog steeds, maar periodiek worden daarvan verschillende delen uitgelicht.
Dat creëerde een langdurig tumult in mijn hoofd en in mijn hart. Ook op sociaal gebied. Bij mij passeerden letterlijk alle situaties met mensen waarin ik ooit emotioneel geïnvesteerd heb de revue. Mijn eigen rol daarin lag voornamelijk onder vuur maar ook die van medespelers, en ik stelde vragen bij zaken die ik lang geleden dacht afgesloten te hebben.

De gevoelens, overwegingen en de langdurige onrust en veranderlijkheid die in je binnenste woeden, vallen moeilijk te communiceren met je omgeving. Want ook voor degene die de overgang meemaakt, is alles nieuw, er wordt geen handleiding bij geleverd. Je nieuw verworven inzichten zijn aan verandering onderhevig. Het is alsof je om de zoveel tijd een nieuwe invalshoek op je eigen leven en persoonlijkheid gepresenteerd krijgt. De computer reboot zichzelf steeds weer. Alsof je eindeloos aan het defragmenteren bent. Probeer dan maar eens vaste grond onder je voeten te krijgen!

Volstrekt eerlijk geworden

Als je samenleeft met een partner, dan is dat zeker een heel moeilijke periode want voor je partner voelt het nog meer als drijfzand. Je partner kan alleen maar reageren op de signalen die je afgeeft en die houden zonder achtergrondinformatie geen steek.
Tijdens het verwachten van een kind wordt er vaak in meervoud gesproken, als in: ‘wij zijn zwanger’. Wat dat betreft zou ook de uitdrukking: ‘wij zijn in de overgang’ geadopteerd moeten worden.

Wat is er voor mij werkelijk veranderd?

Ik ben een aantal jaren geleden uit een langdurige relatie gestapt, waar ik erg ongelukkig van werd omdat er geen ruimte voor mijn persoonlijke ontwikkeling was. Ik heb een nieuwe baan waar ik van geniet en ik ben op mezelf gaan wonen. Voor mij staat voorop dat ik autonoom ben. Daar heb ik tot nu toe veel plezier en zelfwaardering uit gehaald.
Mijn innerlijk leven is veel rijker omdat ik ook tegen mezelf volstrekt eerlijk ben geworden en niets meer uit de weg ga.

Ik heb vrede met wie ik ben en houd opbouwende gesprekken met mijn ‘Ik’. Dat zeg ik met nadruk, want er bestaat ook nog zoiets als mijn ‘Ego’. En dat zijn echt 2 verschillende entiteiten. Mijn ‘Ik’ staat voor hoe ik me tot mezelf verhoud en mijn ‘Ego’ staat voor hoe ik me verhoud tot de buitenwereld. Het nemen van beslissingen die leiden tot een gelukkiger leven berusten op de samenspraak met mijn ‘Ik’. Mijn ‘Ego’ houdt nog wel ruggespraak met mijn ‘Ik’ maar is slechts een tegenwicht geworden, die een bepaalde mate van balans aanbrengt.

Een grote bullshit-radar

En daarnaast heb ik een grote bullshit-radar ontwikkeld.

Daar bedoel ik mee, dat niemand mij meer kan overhalen om dingen te doen waar ik geen zin in heb of om dingen te doen die ik als volkomen nutteloos zie. Ik ervaar daar ook geen schuldgevoelens bij. Het is zo gemakkelijk geworden om gewoon ‘nee’ te zeggen.

Ik droom ook weer volop over mijn toekomst, ik besef dat er nog heel veel is dat ik kan doen en ik werk daar ook aan. Het motiveert mij als ik visualiseer wat mijn ideale omgeving en situatie in de toekomst zou kunnen zijn. Dat is een krachtige tegenhanger voor de matte levensvisie, die ik er een aantal jaren geleden op na hield. Een visie waarbij ik al op mijn retour was.

Nu zie ik mezelf als een werk in wording, een bolwerk dat rust op funderingen van ervaring en kennis. Dat is een mooi cadeau, dat ik heb overgehouden aan de overgang.

Mijn waardering voor de eenvoudige dingen in het leven is ook sterk toegenomen. Het verzorgen van mijn plantjes, het verzamelen van schelpen en curiosa, het koken van lekker eten, het beluisteren van muziek, de buitenvogels voeren en het verzorgen van mijn oppas hondje en de goede gesprekken die ik heb met mijn naasten.
Maar ook het invullen van mijn werk waarbij ik veel nieuwe kennis opsteek en het schrijven over mijn hersenspinsels. Dat zijn de dingen die mij inspireren.
Mijn formule luidt, houd het klein, want wat je ook beslist te doen, alles heeft tijd nodig om te groeien.

Nieuwe doelen om op te schieten

Maar hoe zit het eigenlijk met mannen? Ook zij doorstaan een periode van verandering op het moment dat hun rol in het gezinsleven veranderd (Ik ga hier voor het gemak even uit van een conventionele situatie want ik schrijf dit voor Mannenzaken).

Een man maakt die periode waarschijnlijk eerder mee dan zijn vrouw (zo rond zijn 40e levensjaar) die op dat moment nog volledig geabsorbeerd wordt door de dagelijkse invulling van het gezinsleven. Het wordt ook wel een midlife crisis genoemd. Met het lezen van dat woord schieten meteen de cartooneske beelden je te binnen van een oudere man die met een in een opwelling gekochte luxe sportauto langs de promenade van een strand rijdt en naar jonge vrouwen lonkt.

Tja, sorry mannen, zo is het lang aan ons verkocht. En het is een lelijk en oneerlijk beeld. Want in feite is het ook een moment van bezinning, zoals bij vrouwen de overgang een herbezinning is.

Ik stel het me op deze manier voor en als vrouw drijf ik hier even op mijn empatisch vermogen:

Je kinderen zijn waarschijnlijk al op puberale leeftijd en beginnen een eigen leven te leiden, Papa is dus niet zo interessant meer als voorheen. Voor de toekomst van je familie zijn de dingen financieel gepland en het verdere verloop van je carrière ligt al vast.

Je vrouw is druk met werk, huishouden en kinderen. Communicatie is tot een minimum beperkt en het erotisch spanningsvlak ook. Er is lang geen tijd geweest om te besteden aan liefhebberijen of aan liefhebben. Maar nu komt er ineens ruimte vrij!

Het gevoel dat je echt leeft, wordt sterk gestimuleerd door vernieuwing. En dat kan leiden tot keuzes zoals een andere carrière, het oppakken van hobby’s, een nieuwe partner en zelfs een tweede ‘leg’. Je hebt nieuwe doelen nodig om op te schieten.

Mannen verschillen niet veel van vrouwen

In feite verschilt dat niet zo veel met hoe vrouwen hun overgang ervaren. Voor mannen is het dan wel mogelijk om tot op latere leeftijd opnieuw een gezin te stichten en ze zijn gevrijwaard van het hormonale debacle waar een vrouw mee te maken krijgt. Maar beide partners kunnen kiezen voor een volkomen andere situatie of een andere invulling van hun huidige situatie.

Jammer dat ik niet voor een periode in de huid van een man kan kruipen, of in de huid van partners die van dezelfde sekse zijn. Hoe ervaren zij de transities van hun partners? Hoe gaan zij er mee om? Ik zou het interessant vinden om daar eens wat reacties over te lezen.

Het enige wat ik kan adviseren aan partners van mensen die in een transitie-fase zijn is: Verlies het geloof in je partner niet, wees flexibel en heb geduld. Blijf communiceren en gun elkaar de ruimte. Verlies je relativeringsvermogen niet en daarmee je gevoel van humor. Mijn huidige liefdespartner begrijpt dat en ik kan in alle eerlijkheid zeggen dat hij regelmatig ten prooi valt aan mijn pittige buien (zoals hij ze noemt). Maar hij heeft me er nog nooit op afgerekend en spiegelt al mijn ‘bijzonderheden’ met gevoel voor humor. En dat heeft als resultaat dat ik altijd weer zijn kant op graviteer.

“Wat ik wil zeggen tegen vrouwen die in de overgang zijn is: Blijf rustig, besef dat er tijd overheen gaat voor je een balans hebt gevonden. Sta stil bij wat je uitdraagt naar je omgeving.” 

En neem geen rigoureuze beslissingen in een periode dat je emotioneel wankel bent. Ook al lijken die nog zo aantrekkelijk op dat moment.

@Dymphna Rutte op mannenzaken.news