Ben je afgeschreven na je vijftigste verjaardag? Misschien voelde dat ooit wel zo aan, maar tegenwoordig kunnen vijftig- en zestigplussers actiever zijn dan ooit. ‘Het is dé gelegenheid om tenvolle jezelf te zijn’, zegt Hélène Van Herck, die er met Ann Lemmens een boek over maakte onder de niet mis te verstane titel ‘Midlife KiCK’.

Veertigers en vijftigers dreigen, zo wordt gesteld, in een ‘midlife crisis’ terecht te komen. Men begint te beseffen dat de helft van het leven achter de rug ligt en stelt zich vragen over de toekomst. Op een dikwijls krampachtige manier proberen vooral mannen dan hun leven een nieuwe impuls te geven. De ‘midlife crisis’ wordt alleszins als weinig positief beschouwd, het voorgeborgte van de hel, zeg maar, de toegangspoort tot de ouderdom. Vroeger werd iedereen die de vijftig en al helemaal de zestig was gepasseerd, beschouwd als oud. Nog niet bejaard, wel al oud genoeg om stilaan te worden afgeschreven.

Gelukkig is daar stilaan verandering in gekomen, niet in het minst dank zij de medische vooruitgang, betere hygiëne en betere voeding. Maar hoe kan je op een verstandige manier ouder worden en je leven betekenis blijven geven? Op die en andere vragen zoeken en geven Hélène Van Herck en Ann Lemmens antwoorden in het boek ‘Midlife KICK’. Zij weten waarover ze het hebben, want zij waren de initiatiefnemers van het online magazine Wifty voor vijftigplussers, vooral dan vrouwen. Ondertussen organiseert men ook lezingen, party’s en menopauzefeestjes. ‘Het is door toch al vijf jaar zo intensief met het onderwerp bezig te zijn, dat wij merkten hoe verwarrend het beeld was dat van vijftigplussers in de media nog altijd wordt opgehangen’, zegt Hélène Van Herck. ‘Ons initiatief was kennelijk zo innoverend dat de respons enorm was en dat we duidelijk voelden hoezeer nood was en is aan een correcter beeld van vijftigers en zestigers. Onze ‘midlife’ is geen crisis meer, maar een gelegenheid om schoon schip te maken, meer dan ooit jezelf te zijn en er helemaal voor te gaan. Een ‘midlife kick’, dus!’

Om jezelf te zijn, moet je al weten wie je bent. Is dat al niet het eerste probleem van veel vijftigers?

Hélène Van Herck: Tendele. Vijftigers hebben tot dan toe weinig kans gekregen lang stil te staan bij de vraag wie ze werkelijk zijn en waar ze echt van dromen. Als kind moesten ze braaf naar school gaan en zich conformeren, daarna was er de rush naar een goed diploma en een liefst vaste job, ondertussen was er de eerste liefde, het eerste gebroken hart, vervolgens een huwelijk en dan een gezin, bij voorkeur met kinderen. En ondertussen ook nog een carrière waar moest aan gewerkt worden. Achteraf vragen heel wat mensen, vooral vrouwen, die er toch altijd het gros van de gezinszorgen hebben moeten bijnemen, zich af hoe ze dat allemaal hebben kunnen combineren, hoe ze dat hebben volgehouden. Mettertijd is de druk echter toegenomen en we zien steeds meer mensen die het niét volhouden, die onderdoor gaan aan burn-out of depressie. Maar goed, stel dat je die periode hebt doorworsteld, dat je loopbaan is veiliggesteld, je gezond bent en de kinderen het huis uit zijn, wat doe je dan? Wie ben je dan? Je bent toch niet alleen maar de mama, de werkneemster, de echtgenote, de dochter, je bent toch niet alleen maar een van al die identiteiten die je door de jaren heen hebt ontwikkeld?

Maar wie ben je dan wel? Sommigen komen met die vraag bij de psycholoog of een therapeut terecht, maar je kan die vraag zelf aanpakken met de therapie die wij hebben ontwikkeld, de FART-therapie, wat staat voor Fabulous Aging Reset Therapie. Dat is een manier om even alles op een rijtje te zetten, grote schoonmaak te houden en stil te staan bij alle frustraties en negatieve ervaringen van de afgelopen vijftig jaar.

Dat kan van alles zijn, van een ontgoochelend huwelijk tot een teleurstellende carrière, van ruzie met familie tot een pijnlijk afscheid, een afgesprongen liefdesrelatie of een ziekte die je hebt moeten aanvaarden. Het komt er op aan de juiste vragen te stellen, hoe pijnlijk die ook zijn. Het is het juiste moment om zoiets te doen, want op je vijftigste heb je al wat gezien en meegemaakt en hang je niet meer zo vast aan je eigen ego. Je kunt dat even overstijgen en ook objectief leren kijken naar de vaste patronen en comfortzones die je leven zowel bepalen als beperken. Iedereen ontwikkelt zo’n vastgeroeste routines die soms zijn uitgegroeid tot ware mentale kooien. Die ontleden en onder ogen zien, veronderstelt enige moed, want soms is het bepaald confronterend, maar het is nodig om de daadkracht en de energie te vinden om dingen in je leven grondig te veranderen. Je wilt toch immers niet nog eens twintig of dertig of veertig jaar worstelen met diezelfde beperkingen? Kijk ook naar wie en wat je bewondert, want dat zegt ook iets over jezelf. Over wat je zelf zou willen en wat je zelf nog kunt ontwikkelen. De ballast moet je leren loslaten, vooral vanuit milde liefde voor jezelf, want als je de relatie met jezelf verbetert, worden ook alle andere relaties beter, ook die met geld of met je baan. Zo word je iemand die bewuster en voller kan leven, een betere versie van jezelf. Zo kan je je leven ‘reboosten’, een nieuwe impuls geven.

In jullie boek komen daarover heel wat mensen aan het woord. Het gros zijn echter creatieve en hoog opgeleide mensen. Kan je hetzelfde verwachten van iemand die pakweg veertig jaar in de fabriek heeft gewerkt?

En waarom niet, al laat ik je meteen toch opmerken dat wat wij voorstellen geen ‘moeten’ is, maar een keuze is. En ook creatieve, hoog opgeleide mensen krijgen af te rekenen met huwelijks- en liefdesbreuken, met financiële zorgen of gezondheidsproblemen. Het gaat ons voornamelijk om een levenshouding en –visie, afgezien van wat er je overkomt. Het is uiteraard makkelijker om het na je vijftigste over een compleet andere boeg te gooien als je huis is afbetaald, je spaarrekening er goed voor staat en je eventueel zelfs kunt terugvallen op een stabiele relatie. Maar dat is niet de kern. De kern is een mentale ruimte, en dat is heel wat anders. Het is de vraag durven stellen naar wie je bent en wat je met de rest van je leven wilt. Ben je wijnliefhebber en heb je altijd gedroomd van een eigen wijnhandeltje? Waarom zoek je niet uit hoe je dat al dan niet kunt realizeren? Wil je professioneel iets anders gaan doen of vooralsnog van werkgever veranderen? Waarom niet? Steeds meer werkgevers realizeren zich dat ze met het aan de deur zetten van zestigers en vijftigers ook ontzettend veel ervaring en savoir faire in de vuilnisbak hebben gegooid. Zelfs jongere mensen zien stilaan in dat niemand zit te wachten op iemand die weer eens het warme water uitvindt, maar dat ze beter verder kunnen bouwen op de kennis en de ervaring van oudere mensen. Een troef die deze generatie vijftigers en zestigers heeft, is dat velen van hen nog altijd even nieuwsgierig zijn en doorgaans niet te beroerd om zelf nog bij te leren. Die mix van jong en ouder lijkt me een winning combination waarmee iedereen alleen maar zijn voordeel kunnen doen.

De media geven nog steeds een verkeerd beeld, stellen jullie. Maar hebben vrouwen dit al niet van zichzelf. Vrouwen die 30 worden, verzuchten dikwijls al dat ze oud worden en zoeken in de spiegel naar rimpels.

Maar wie heeft hen dat aangepraat? Men heeft het er bij vrouwen altijd ingestampt dat ze een beperkte houdbaarheidsdatum hebben. Die zou aflopen vanaf het moment dat ze niet meer staat zijn kinderen te baren. Nu wordt dat zo cru niet meer gesteld, maar de gedachte zit er zo diep ingestampt, dat men dat onbewust aanvaardt zonder er verder vragen bij te stellen. En de commercie speelt er nog steeds gretig op in. Er wordt nu zelfs promotie gemaakt voor botoxbehandelingen voor dertigers, er zijn antirimpelcrèmes op de markt voor jonge meisjes. Onzin uiteraard, maar het speelt wel in op een compleet voorbijgestreven maatschappelijk beeld. Op de foute beeldvorming in de sociale media, denk maar aan de fake wereld van Instagram. Maar dat verandert beetje bij beetje. Vrouwen als pakweg Jane Fonda en Helen Mirren tonen de weg en blijven ondanks hun leeftijd mooie, dynamische, ondernemende en zelfbewuste vrouwen. Oudere vrouwen leren hun kracht bij zichzelf te zoeken, dat blijkt ook uit de portretten die in ons boek zijn opgenomen. Al die getuigen zijn schone mensen, ondanks eventuele rimpels, ondanks eventuele sporen des tijds, integendeel, die maken hen zelfs nog mooier en geven nog meer diepgang aan hun verhalen. En geloof mij, het gros van de mannen vindt dat ook.

Terwijl vrouwen steeds meer op jongere mannen, op toyboys, vallen?

Men stelt dat graag voor als fenomeen, maar ik betwijfel dat. Er zijn ongetwijfeld vrouwen die op veel jongere mannen vallen, net zoals er mannen zijn die een groen blaadje lusten, maar dat loopt bij vrouwen niet meer op dan bij mannen. Jonge mannen en vrouwen missen dikwijls ervaring, wijsheid, relativeringsvermogen, eigenschappen die je in oudere mannen en vrouwen kunt bewonderen en zelfs zoeken. Liefde en seks zijn eens de vijftig voorbij echt geen taboe, hoor. Maar het beste advies is om je ook daarin te omgeven met mensen die je niet negatief beïnvloeden, die je een goed gevoel geven. Dan kunnen liefde en seks, zonder druk, zonder de prestatiedrang van vroeger, er alleen maar beter op worden. Wil je het dan vijf keer per week doen? Wil je daarbij sexy lingerie uit de kast halen? Dat kan, maar weet vooral dat het niet moét.

Als vijftiger worden je soms andere eisen gesteld. Je moet dan wel niet meer zorgen voor je kinderen, maar dikwijls wel voor kleinkinderen en ook je ouders. Weer eens klem gezet?

Niet noodzakelijk. Alles staat of valt met goede en duidelijke afspraken met je partner, kinderen, ouders. Vertrek daarbij van wat je zelf wilt. Je kunt even goed zorg dragen voor je ouders zonder je daarom tot verpleegster te moeten ontpoppen. Daarvoor zijn er professionele hulpinstanties. En ook voor de zorg voor de kleinkinderen kan men op je rekenen, maar dat geeft kinderen nog niet het recht compleet beslag op je te leggen. Behalve als je dat zelf wilt, uiteraard, maar dat moet iedereen eerlijk voor zichzelf uitmaken. Het is moeilijk om ‘neen’ te leren zeggen, maar het maakt het op termijn dikwijls veel makkelijker. Communiceren is ook hier de sleutel.

Tenslotte is er ook nog de factor aanvaarding. Zet dat geen domper op de ervaring?

Daardoor kan je het juist op de meest aangename manier ervaren. Je moet leren loslaten en je eigen levensritme te aanvaarden. Uiteraard zal dat met ouder worden wellicht wat trager gaan, maar wat dan nog? Heeft net niet uitgerekend de snelheid waarmee je voorheen leefde, toen je zoveel jonger was, ervoor gezorgd dat je niet om je heen hebt kunnen kijken en je zoveel eenvoudige schoonheid van het leven hebt gemist? Vertragen is mooi, dat beetje slow living, zonder die opdringerige drukte die je als jongere vrouw of man zo opgejaagd maakte, is een verrijking. Al geef ik grif toe dat de eerste en belangrijkste factor bij dit alles de gezondheid is, maar ook op dat vlak hebben wij het zoveel beter dan de voorgaande generaties. Meer zelfs, bij de jongeren die nu worden geboren, zijn er ongetwijfeld al velen die moeiteloos de kaap van de honderd zullen overschrijden, misschien zelfs veel ouder zullen worden. Of de mensheid daar nu moet naar streven of niet, is een andere vraag, maar het kadert mooi binnen de gedachte dat vijftig of zestig worden echt niet het einde betekent, maar integendeel een compleet nieuw begin. En vergeet bij dat alles ook nooit te lachen, want als er èèn factor is die ouder wordende mensen kan helpen om zelfs de somberste buien te overwinnen, dan is het wel gevoel voor humor!

Tekst: Dominique Trachet voor Primo magazine

Foto: Jean Van CLeemput

‘Midlife KICK, de kracht van het nieuwe ouder worden’, Hélène Van Herck en Ann Lemmens, Uitgeverij M Books, meer info en hoe bestellen:  www.midlifekick.be