Natuurarts Stef Mintiens over zonnecrèmes: drinken of smeren?

Stef Mintiens

Stef Mintiens is natuurarts en ijvert al meer dan 25 jaar voor een gezonde voeding en levensstijl. Hij kijkt met een basic gezond verstand naar de verhalen die over gezondheid & voeding de ronde doen en haalt ze door een sceptische mangel om over te houden waar het écht om gaat. Over deze gezonde levensvisie verschijnt zijn boek deze zomer.

Hoera voor de zonnekloppers onder ons! Er bestaat, als we de kranten mogen geloven, een product dat drinkbaar is en na gebruik je huid even effectief tegen zonnebrand zou beschermen als factor 30 zonnecrème.

Even wat duiding daarover: de kleur van onze huid wordt bepaald door de hemoglobine uit je rode bloedcellen (vandaar dat mensen met bloedarmoede een zeer bleke huid hebben), het caroteengehalte en het pigment melanine. Melanine is dus de natuurlijke, door je lichaam aangemaakte substantie die de kleur geeft aan je huid en aan je haar. Het is ook je natuurlijke bescherming tegen UV straling.

Wanneer je lichaam meer blootgesteld wordt aan zonnestralen, gaan de melanocyten in je lichaam meer melanine aanmaken waardoor je huid donkerder wordt (je “bruint” dus) en waardoor je beter bestand wordt tegen de straling. Bruinen is dus een natuurlijke adaptatie van ons lichaam aan meer blootstelling aan de straling van de zon.

“Verbranden” is een nadelig en zeer ongezond fenomeen. Het beschadigt rechtstreeks het DNA van je huidcellen waardoor het risico op huidkankers stijgt. Donker gepigmenteerde mensen hebben veel minder incidentie van huidkankers, ondanks het feit dat door de plaatsen waar ze van nature wonen, de blootstelling aan zonnestraling intenser is. Ook het vroegtijdig huidverouderingsproces door teveel zonnestraling (dermatheliosis) zie je haast nooit bij donkerhuidige mensen.

Het effect op de huid is dus afhankelijk van tijdsduur van de bestraling, intensiteit van de bestraling en de hoeveelheid melanine in je huid. Diezelfde melanine heeft bovendien een stimulerende rol voor de vrije radicalen vangers en heeft dus een beschermend effect tegen toxinen en afvalstoffen.

Ongenuanceerd als we graag tegen de dingen aankijken (kijk maar naar de verkiezingspropaganda) is er verdeeldheid tussen zij die het zonlicht gezond vinden (de sungazers zijn daar de exponenten van) en zij die het zonlicht schadelijk vinden.

Zoals gebruikelijk is het echter een kwestie van het juiste evenwicht: zonlicht is inderdaad een bron van energie en nodig voor de synthese in ons lichaam van een aantal belangrijke factoren. Maar zoals een haard gezellig en warm is, kan je je er ook aan verbranden als je er te lang te dichtbij zit. Zonlicht is goed, nodig en heilzaam, maar té lang en té intens en je verbrandt jezelf en dat is altijd ongezond en zelfs gevaarlijk. 

Melanine heeft ongeveer 3 to 8 dagen nodig om extra aangemaakt te worden, dus als je jezelf gaat blootstellen aan intens en langdurig zonlicht, bereid je dan voor door vooraf al te zonnebaden, rustigaan opbouwen en verbranden absoluut vermijden. Naarmate je huid meer gebruind raakt, en je dus meer melanine aanmaakt, kan je de blootstelling langduriger en intenser maken.

Smeren

Je kan jezelf natuurlijk ook van top tot teen gaan zalven met allerhande zonnecrèmes. Ze beloven je een “beschermingsfactor” die aangeeft hoeveel keer je de “normale” blootstelling mag hebben. De effecten zijn zeer uiteenlopend en deze producten zijn niet allemaal zonder risico’s. Van sommige zonnecrèmes is aangetoond dat ze door bepaalde inhoudsstoffen (parabenen etc) minstens evenveel risico geven op huidkankers dan het verbranden door de zon zelf. 

Ook daar vinden we de veiligste produkten in de natuur: cocosolie, olijfolie, komkommerzaadolie, aloe vera, wortelsap.

Eén van de meest efficiënte zonnecrèmes is zinkoxide. De zinkoxidezalf is de witte make up waar de Franse bourgeoisie zich destijds mee insmeerde om hun huid wit te houden om zo te bewijzen dat ze nooit “boerenwerk” moesten doen. Nadeel is natuurlijk dat dat krijtwit van kleur is en je er als een mimespeler uitziet. Maar doeltreffend is het wel, niet in het minst omdat het krijtwitte kleurtje de straling reflecteert. Zinkoxide heeft tevens een kalmerend effect op de huid.

Drinken

Ik ging op zoek naar de samenstelling van het mysterieuze “zonnebeschermingswater”, maar vond behalve wat hoera verhalen niet veel.

“De componenten van het water brengen de cellen van de huid anders aan het trillen waardoor ze niet meer reageren op de zonnestraling” kan mij, hoewel ik een fan ben van bioresonantie enzovoort, niet echt overtuigen.

Sinds 2004 zijn er af en toe berichten over drinkbare zonnebeschermingsmiddelen gaande, van aloe vera sap tot tomatenpitten extract, maar de resultaten waren niet op hetzelfde niveau als wat je nu leest: je drinkt 1 dosis van het magische water en je kan een paar uur in de heftige Nieuw Zeelandse zon gaan tennissen zonder dat je zelfs een kleurtje krijgt.

Vooral dat stukje wekt bij mij enige argwaan. Hoe kan je je beschermen tegen de zonnebrand zonder je melanine te stimuleren?

Schadelijke effecten van een produkt op de gezondheid moeten beoordeeld worden over 3 to 4 generaties vooraleer je kan zeggen dat iets écht veilig is. Dus daarvoor is het nog veel te vroeg.

Mijn advies

Zoals altijd adviseer ik om voorzichtig en sceptisch om te springen met hoera verhalen die de woorden “fantastisch” en “doorbraak” en “revolutionair”  bevatten. Veilig is het om jezelf rustig en gedoseerd te laten wennen aan de zomerzon door regelmatig te zonnebaden. Dat zonnebaden is trouwens goed voor je gezondheid (vitamine D).

Vermijd oxtinoxaat, octisalaat, oxybenzone ofte homosalaat en retinyl palminaat in zonnecrèmes!

Moet je toch om één of andere reden langdurig in de zon doorbrengen, draag dan beschermende kledij of gebruik een sunscreen die goed voor jou aanvoelt en aangepast is aan de duur en intensiteit van de blootstelling en aan de oorspronkelijke tint van je huid. De beste sunblocks zijn zinkoxide en titaniumoxide en deze worden niet geabsorbeerd door de huid.

Heb je vragen voor Stef Mintiens? Stuur ze naar wifty@wifty.be 

Check ook: www.herbatheekgent.be